1 maart 2022 was het definitief. Paul en Carolien Sanders en Robert Felius verkochten hun restaurants Tamboer en Hildernisse in Middelburg. Nu een jaar later blikken we terug op ondernemerschap in de Horeca, het stoppen als ondernemer en hoe “gewoon lekker leven” er nu uitziet.
In 2018 hadden we het eerste gesprek met Paul, Carolien en Robert. Tijdens dat gesprek voelden wij de passie voor het Horeca vak en het ondernemersleven. Tegelijk proefden wij de drang naar iets anders. Het Horeca leven vraagt veel, geeft Paul aan. Het is eigenlijk een soort roofbouw op je lichaam plegen. Paul is ondertussen 40 jaar werkzaam geweest in de Horeca en dat heeft zijn sporen wel nagelaten. Zo bleek onlangs dat twee pezen in zijn schouders zijn afgescheurd. Heb je daar dan niks van gemerkt? Gewoon doorgaan was (en is) het devies van deze ondernemers.
Terug naar het gesprek in 2018. De drang naar iets anders werd duidelijk en bij de vraag waar ze zichzelf over 10 jaar zouden zien, was het duidelijk antwoord: weg uit de dagelijkse hectiek. Paul, Carolien en iets later ook Robert kozen ervoor om zichzelf te laten begeleiden door ons “Gewoon Lekker Leven”. Na het eerste gesprek bij ons op kantoor, kregen ze “levensvragen” mee. Een voorbeeld van deze vragen is: “stel de dokter zegt dat je nog 5 tot 10 jaar te leven hebt. Het goede nieuws is dat je je nooit ziek zult voelen. Het slechte nieuws is dat je geen enkel idee hebt wanneer je precies zal overlijden. Wat doe je in de tijd die er overblijft om je leven voluit te leven? Zou je je leven veranderen en hoe zou je dat doen?”. Zowel Paul als Carolien waren heel resoluut bij het beantwoorden van deze vraag, namelijk: direct stoppen met de zaak.
Een van de belangrijkste vragen die Paul en Carolien 5 jaar geleden hadden was: waar staan we nu eigenlijk en wanneer zou stoppen mogelijk zijn? Een vraag die wij met “Gewoon Lekker Leven” vanzelfsprekend vinden te beantwoorden voor onze klanten, maar waarbij wij iedere keer weer bevestigd krijgen dat geen ondernemer dit weet. En wat een interessant inzicht kregen Paul en Carolien toen wij hen hun “waarheid” vertelden. Jullie kunnen stoppen, NU!
Waar blijdschap en euforie werden verwacht, ontstond in eerste instantie terughoudend enthousiasme. Kunnen we echt stoppen? Is de finishlijn al bereikt? Dit nieuws moest echt even indalen. En dat is logisch. Als je bijna 40 jaar gewend bent dagelijks klaar te staan voor je gasten en dan wordt er opeens gezegd dat dit (financieel) niet meer nodig is, voelt dat heel raar. Je “geautomatiseerde” leven, kan en mag dus anders. De vrijheid die ze wensten is dus binnen handbereik. Wauw!
Het mooie nieuws moest echt indalen bij Paul en Carolien en dat terwijl de zaak natuurlijk gewoon open was. Aan de ene kant weet je dat je financieel niet meer hoeft, maar tegelijkertijd draait de zaak door en verwacht de gast dezelfde passie, kwaliteit en inzet. Heel dubbelzinnig en het heeft echt even geduurd voordat Paul en Carolien beseften: We kunnen en WILLEN stoppen.
Deze periode heeft zeker behoorlijk wat gesprekken en ongeveer een paar jaar geduurd. Het proces bij Paul en Carolien doet ons beseffen welke waarde een financieel levensplan heeft: jaarlijks afstemming hebben op de realiteit van de dag, weten hoe je er financieel voorstaat en inzichtelijk hebben hoe “gewoon lekker leven” er in de toekomst uitziet (en wanneer). De Verrassing van financiële onafhankelijkheid van Paul en Carolien, hoeft dan geen verrassing meer te zijn. Daarbij minimaal jaarlijks toetsen of de weg die je aan het bewandelen bent nog de juiste is.
Na enige tijd gaan Paul, Carolien en ook Robert meer openstaan voor de nieuwe stap in hun leven. Vrijheid. En dan komt daadwerkelijk een potentiële koper. Door het financieel levensplan is duidelijk welk bedrag nodig is om de rest van het leven “gewoon lekker te kunnen leven”. Dit staat haaks op de werkelijkheid bij accountants en fiscalisten. Zij kijken vooral wat het bedrijf waard is. Wat de concrete behoefte is van de klant, wordt niet in kaart gebracht. Ongelofelijk.
Dat de verkoop niet vanzelf gaat, blijkt. In de tussentijd krijgen Paul, Carolien en Robert ook nog te maken met de Corona epidemie. De twee restaurants moeten verplicht dicht. Organiseren van afhaalmaaltijden wordt gestart en belangrijk is om personeel tevreden en aan boord te houden. Waar de gedachte richting stoppen ging, wordt juist nu meer gevraagd dan ooit van het ondernemerschap. En ook dan blijkt de gezamenlijke kracht. Snel en passend handelen waardoor het bedrijf door kon, personeel aan boord bleef en de gasten betrokken. Was dit gemakkelijk? Waren er nooit twijfels? Natuurlijk wel! Vroeg dit veel? Ook dat zeer zeker!
Het lijkt alsof Paul, Carolien en Robert eerst nog een laatste steile beklimming moesten doen alvorens de vrijheid te mogen proeven. Nu een jaar later zitten we in de gezellige woning van Paul en Carolien na te praten en beseffen we wat een avontuur het is geweest. Op een gegeven moment leek de verkoop rond, maar toch gebeurd er iets waardoor de handtekeningen nog niet gezet konden worden. Een tijd van twijfel, gewoon hard door werken en hopen dat het einde komt. 1 maart 2022 was het dan echt zover: vrijheid!
Een jaar later blijkt dat stoppen, uit de sneltrein stappen toch echt wel een ding is. Op adem komen, lekker met vakantie, een nieuw levensritme zoeken. Dit is nog niet zo eenvoudig voor mensen die altijd veel bezig zijn geweest. Feestjes konden ze nooit naartoe, want ze waren in hun restaurants. Nu is daar opeens tijd voor. Wat gek! De telefoon gaat niet meer voor reserveringen, wat gek!
Langzamerhand wennen Paul en Carolien aan hun nieuwe leven. De gesprekken met “Gewoon Lekker Leven” worden aangehaald als bijzonder prettig en belangrijk. Deze gesprekken gaven tijdens het ondernemerschap en ook in de huidige situatie bevestiging en vertrouwen. Onmisbaar! Wat een mooi compliment voor ons. Is er dan nu nog onzekerheid vragen wij ons af? Natuurlijk zegt Carolien! De inflatie is enorm, rendement op sparen en beleggen is onzeker en wat heeft een oorlog voor invloed op het financieel levensplan? Ieder plan is en blijft onderhevig aan verandering dus monitoring blijft belangrijk. Fijn dat dat met “Gewoon Lekker Leven” kan.
Zijn er nog ondernemerslessen die jullie (Horeca) ondernemers willen meegeven? Een beslissing die ze zelf veel eerder hadden moeten nemen, is met de restaurants geen 6 maar 5 dagen open zijn. En besef dat personeel je belangrijkste bezit is. Wees goed voor ze! Rekenen, ken je marges is en blijft in Horeca land enorm onderschat, geeft Paul aan. En ten slotte: welk unieke concept heb je? Dat is volgens hen het grote succes geweest van hun Tamboer.
Paul en Carolien zullen niet gaan stilzitten. Ondertussen is Carolien al met wat projectjes bezig. Paul neemt wat meer zijn tijd. In ieder geval is Paul allergisch geworden voor “roosters”. Dus als Paul wat voor iemand kan betekenen, dan zal dit zonder rooster gaan. Het vrijheidsgevoel vieren…dat is momenteel voor Paul en Carolien hun “gewoon lekker leven”. Na 40 jaar Horeca gunnen wij hen deze vrijheid zeer en genieten zelf om hier nauw bij betrokken te zijn. Robert is nog wat jonger en zal zeker gaan werken, maar beseft dat de druk van vroeger niet meer terug hoeft te komen. Paul, Carolien en Robert: gefeliciteerd!